Thứ Hai, 17/02/2025
Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người thầy vĩ đại của Cách mạng Việt Nam - trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình đã để lại cho con cháu một di sản tinh thần vô cùng quý báu không chỉ quyết định thắng lợi của cách mạng dân tộc mà còn góp phần xây dựng nhân cách, đạo đức của con người. Giá trị tinh thần đó chính là tư tưởng Hồ Chí Minh.
Lúc sinh thời, đối với mỗi giai cấp, mỗi ngành nghề, Hồ Chí Minh luôn có những lời dạy chân tình và sâu sắc. Đặc biệt, Bác rất xem trọng việc xây dựng bộ máy các cơ quan tư pháp, Bác xem đây là cơ sở để xã hội phát triển. Người nói: “Tư pháp có tốt thì xã hội mới tốt, xã hội tốt người dân mới có được hệ thống pháp luật bảo vệ, có được ánh sáng của Đảng dìu dắt”. Ðối với thiết chế Viện Công tố, sau này là Viện Kiểm sát nhân dân, Bác dành nhiều sự quan tâm và có những chỉ đạo rất sâu sát, toàn diện từ việc hoàn thiện mô hình tổ chức, cử nhân sự lãnh đạo đến việc đặt ra những yêu cầu cụ thể đối với người cán bộ kiểm sát
Như chúng ta đã biết, Luật tổ chức Viện Kiểm sát được Quốc hội nước Việt Nam dân chủ cộng hòa - Khoá II, Kỳ họp thứ nhất - thông qua ngày 15 tháng 7 năm 1960. Ngày 26/7/1960, Bác Hồ ký Lệnh số 20-LCT công bố Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân. Theo đó, Ngành kiểm sát nhân dân đã được thành lập và đồng chí Hoàng Quốc Việt là Viện trưởng Viện Kiểm sát tối cao đầu tiên.
Theo lời kể của đồng chí Huỳnh Lắm, cố Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao: Để chuẩn bị cho việc thành lập hệ thống Ngành kiểm sát nhân dân, đồng chí Hoàng Quốc Việt đã giao nhiệm vụ cho đồng chí Huỳnh Lắm cùng với đồng chí Bùi Lâm và đồng chí Nguyễn Văn Ngọc xây dựng dự thảo Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 1960. Sau khi xây dựng xong dự thảo, đồng chí Hoàng Quốc Việt giao cho đồng chí Bùi Lâm và đồng chí Nguyễn Văn Ngọc đến báo cáo với Bác Hồ để xin Người cho ý kiến. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đồng ý với dự thảo trên nguyên tắc chung của Hiến pháp năm 1959 đã quy định. Hồ Chủ tịch căn dặn, đại ý là: Với chức năng, nhiệm vụ như vậy, Viện kiểm sát phải có biện pháp cụ thể để thực hiện cho được chức năng, nhiệm vụ của mình và đó cũng là trọng trách mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho Ngành kiểm sát. Là cơ quan thực hiện chức năng kiểm sát việc chấp hành pháp luật của người khác, cán bộ ngành Kiểm sát phải là những người gương mẫu chấp hành pháp luật. Chính vì vậy, khi dặn dò đồng chí Bùi Lâm và đồng chí Nguyễn Văn Ngọc, Bác Hồ đã nói: Cán bộ Kiểm sát phải: “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”.
Sau khi Viện kiểm sát nhân dân được thành lập, đồng chí Hoàng Quốc Việt đã chỉ thị toàn Ngành kiểm sát phải triển khai thực hiện lời dạy trên của Bác Hồ. Đồng chí thường nói với cán bộ Kiểm sát rằng: “Cán bộ Kiểm sát trước hết phải mẫu mực trong việc chấp hành pháp luật, là người cán bộ Kiểm sát phải có đạo đức trong sáng như pha lê, bất kể việc gì từ việc nhỏ đến việc lớn cũng đều phải giải quyết đến nơi đến chốn, không để nhân dân kêu ca, thán phiền”. Mười chữ vàng mà Bác Hồ đã căn dặn Ngành kiểm sát nhân dân được xem như phương châm hành động và rèn luyện đối với từng cán bộ Kiểm sát và được đưa vào nội dung đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho Ngành và chính đồng chí Hoàng Quốc Việt đã nhiều lần vào trực tiếp giảng dạy cho các thế hệ học sinh của Trường kiểm sát. Đến nay, lời dạy của Bác Hồ vẫn còn nguyên giá trị và được xem là nội dung quan trọng để giảng dạy về đạo đức cho các thế hệ cán bộ Kiểm sát; cho sinh viên các khóa học tại trường của Ngành kiểm sát và là tiêu chí phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất, đạo đức của mỗi cán bộ Kiểm sát. Theo đó:
Công minh: là công bằng, sáng suốt, minh bạch, rõ ràng trong việc bảo vệ chân lí - đây là tiêu chuẩn đầu tiên và có tính nguyên tắc đối với người cán bộ kiểm sát. Có công minh thì khi thực hiện chức năng, nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp người cán bộ kiểm sát sẽ luôn theo đúng lẽ phải, nhận thức rõ ràng và giải quyết các vấn đề một cách đúng đắn, không sai lầm, không tư lợi bất chính.
Chính trực: là ngay thẳng, thật thà, không thiên vị, đã nói và làm rồi thì không bao giờ hối tiếc. Có chính trực thì mới trung thực mà kiên quyết bảo vệ cái đúng, bảo vệ chính nghĩa, bảo vệ công lý.
Khách quan: được hiểu là tất cả những thực trạng tồn tại không phụ thuộc vào ý thức chủ quan. Khái niệm đó nói lên tính độc lập ngoài ý muốn chủ quan của con người. Chúng ta thường nói: “phải tôn trọng sự thật khách quan” - có ý nghĩa là sự thật khách quan như thế nào ta phải hiểu đúng và nói đúng như vậy. Tính khách quan của người cán bộ Kiểm sát biểu hiện ở chỗ khi giải quyết công việc phải luôn xuất phát từ thực tế; phải đi sâu tìm hiểu phân tích, đánh giá một cách toàn diện, làm rõ bản chất của sự việc, dựa vào những cơ sở khoa học, cơ sở thực tế để đưa ra quyết định giải quyết sự việc một cách phù hợp, chính xác. Có khách quan thì mới phân biệt rõ phải trái, xác định được đúng sai, đâu là sự thật, đâu là gian dối, tránh suy diễn, xuyên tạc thực tế theo định kiến cá nhân mà dẫn đến sai lầm.
Thận trọng: là sự cân nhắc suy tính nghiêm túc, cẩn thận trong hành động để tránh sai sót, thể hiện ý thức trách nhiệm cao trong công tác và trong mọi hành động. Thận trọng trong công tác kiểm sát là khi xem xét một sự việc, một con người phải nhìn nhiều mặt, không thể tùy tiện, vội vàng, thiếu tính toán cẩn thận, là sự cân nhắc, nghiên cứu sự vật, hiện tượng xảy ra. Bảo đảm chính xác trong kết luận không chủ quan và cũng không rụt rè, do dự khi kết luận đúng. Có thận trọng thì mới tận tâm, tận lực để xem xét, giải quyết công việc một cách toàn diện, đầy đủ, tránh sai sót dù là nhỏ nhất.
Khiêm tốn: là có ý thức và thái độ đúng mức trong việc đánh giá bản thân, không tự mãn, tự kiêu, không tự cho mình là hơn người, không quan liêu, cửa quyền, hống hách. Có khiêm tốn thì mới biết tôn trọng bản thân, phân biệt rõ được sự khen, sự chê, mà rút kinh nghiệm để tích cực học hỏi, phấn đấu rèn luyện bản thân tốt hơn.
Tất cả năm đức tính trên của người cán bộ Kiểm sát mà Bác Hồ dạy có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tạo thành một thể thống nhất, làm thành “đạo đức cách mạng” của người cán bộ Kiểm sát. Thiếu bất kỳ đức tính nào cũng không được.
Hiến pháp năm 2013 của nước Công hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 107) quy định: “Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp... có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất”.
Với chức năng Hiến định và yêu cầu ngày càng cao trong cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 là: “Xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, từng bước hiện đại, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa…”. Để góp phần làm được điều này đòi hỏi Ngành kiểm sát nhân dân phải làm rất nhiều việc, song trước hết cán bộ, kiểm sát viên trong toàn Ngành phải thường xuyên quán triệt và thực hiện nghiêm chỉnh lời dạy của Bác Hồ đối với cán bộ Kiểm sát là phải: “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”.
Nguyễn Thị Bảo Trân - Phòng 10